Av. Yaşar ÖZTÜRK
Ülkemizde yoğun bir şekilde yaşanan trafik kazaları, sürücülerde, araçlardaki yolcularda, sürücülerin yakınlarında ve diğer üçüncü kişilerde mağduriyetlere dolayısıyla maddi ve manevi zararlara sebebiyet vermektedir.
Ölümlü trafik kazalarında uğranılan maddi ve manevi zararlar çok büyük olduğu için maddi ve manevi tazminat miktarları çok büyük meblağlara ulaşmaktadır.
Trafik kazası tazminat davalarının avukat tarafından takip edilmesi halinde, avukat zarar göreni doğru ve hukuki bilgilendirerek alınması gereken en yüksek maddi ve manevi tazminatı alacaktır.
Ölümlü ve yaralanmalı trafik kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davaları, haksız fiilden kaynaklanan davalar olduğu için yerel mahkemenin hükmünü verip gerekçeli kararı tebliğ etmesi ile hüküm, kesinleşmeden tazminat borçlularına karşı icra takibine konulabilecektir. Başka bir deyişle, yerel mahkemeden verilen karara karşı, istinaf ve Temyiz kanun yollarına başvurulsa bile, bu husus hükmün icra takibine konmasını engellemeyecektir. Bu nedenle de tazminatların tahsili dava açılmasından sonra çok uzun sürmeyecektir.
Ülkemizde trafik kazalarından zarar görenlerin, trafik kazalarından dolayı uğradıkları ve uğrayacakları zararlar ve tazminat hakları ve çeşitleri bakımından fazla bilgiye sahip olmadıkları görülmektedir. Bu bilgi eksikliği neticesinde, trafik kazası nedeniyle direkt veya dolaylı olarak zarar görenler, tazminat hakkı sahibi oldukları tazminat çeşitlerinin ve haklarının kapsamlarını yeterince bilmediklerinden dolayı mesleği avukat olmayan sigorta simsarlarına vekalet verekerek, bu sigorta simsarlarının aracılığıyla sigorta şirketlerinin sadece cüz’i birmiktarda tazminat tekliflerini kabul ederek telafisi mümkün olmayacak büyük zararlara uğramaktadırlar.
Tazminat hakkı sahipleri, mesleği avukatlık olmayan sigorta simsarlarına vekalet vererek almayı hak ettikleri maddi ve manevi tazminat miktarlarından çok daha küçük bir miktarda tazminat karşılığında “gayr-i kabili rücu olmak şartıyla”( tazminat sözleşmesinden dönmenin mümkün olmadığını kabul etmek anlamına gelmektedir) ve “bilakayd-ü şart” (tazminat sözleşmesinin kayıtsız ve şartsız olarak imzalandığının kabulü anlamına gelmektedir) şartlarıyla imzalanan sözleşmelerden sonra büyük miktardaki bakiye tazminat alacaklarından feragat eden tazminat hakkı sahipleri, artık bu büyük miktardaki bakiye tazminat alacaklarını alamamaktadırlar. Tazminat hakkı sahipleri, hak ettikleri maddi ve manevi tazminat çeşitlerine ve tutarlarına ilişkin haklarını tam almak için bu hususta uzman ve tecrübeli bir avukattan, hak ettikleri tazminat çeşit ve miktarları için bilgi aldıktan sonra hukuki sürece başlamalı, gerekli ihtarnamelerin çekilmesinden sonra gerekirse maddi ve manevi tazminat talepli davayı açmalı veya tahkim yoluna başvurmalıdır.
Ölümle neticelenen trafik kazalarında, ölenin yakınları, yakınlarının ölümlerinden dolayı kayıplarından, ölenin maddi ve manevi desteğinden mahrum kaldıklarından, çektikleri acı ve ızdıraplardandolayı maddi ve manevi zararlara uğramışlardır. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, Türk Borçlar Kanunu, Trafik Kanunu ve diğer ilgili mevzuat ölenin eşine, çocuklarına, anne babasına, kardeşlerine ve ölenin daha önceki desteğinden mahrum kalanlara maddi ve manevi tazminat talep etme hakkı vermiştir.
ÖLÜMLÜ TRAFİK KAZALARINDA TALEP EDİLEBİLECEK TAZMİNATLAR
Ölümle neticelenen trafik kazaları neticesinde talep edilecek tazminat çeşitlerini,
-Destekten Yoksun Kalma Tazminatı,
-Tedavi, sağlık ve Hastane Giderleri,
-Cenaze ve Defin Giderleri,
-Aracın uğradığı zararın tazminatı,
-Manevi tazminat ve diğer tazminat talepleri olarak sıralayabiliriz.
ÖLÜMLÜ TRAFİK KAZALARINDA DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI
Destekten yoksun kalma tazminatı, uygulamada en yüksek meblağlı tazminatlara hükmedilen, en sık karşılaşılan maddi tazminat davası çeşitlerinden biri olarak ölenin kusur durumu, yaşı, mesleği, mesleğindeki kariyerinin hangi aşamasında bulunduğu, maddi durumu, işi, son ücreti, sağladığı destek çeşidi ve miktarı vb. gibi birçok husus dikkate alınarak hesaplandığından, taleplerin konusunda uzmanlaşmış tecrübeli bir avukat vasıtasıyla hukuki yollar kullanılarak talep edilmesi, hak sahiplerinin hak kaybını önleyecektir.
Destekten yoksun kalma tazminatı, trafik kazasında ölen bir kişinin yaşam sürecinde destek verdiği kişilerin kendisinden aldığı desteğin, trafik kazasında ölümü sebebiyle ortadan kalkması neticesinde, daha önce destek alanların uğradıkları zarardır. Destekten yoksun kalma tazminatı, ölenin desteğini verdiği kişilerin yaşamlarının, bireysel ve sosyal yaşantılarının, desteği verenin ölümü dolayısıyla desteğin kesilmesi nedeniyle kötüleşmemesi için kabul edilmiş bir maddi tazminat türüdür.
Destekten yoksun kalma tazminatının kapsamı çok geniş olup, ölenin sağlığında maddi ve manevi desteğini alan kişinin, ölenden aldığı maddive manevi desteğin miktarına, destek alan kişinin yaşına, evli olup olmadığına, eğitim ve öğrenim aşamasında bulunup-bulunmadığına, çalışıp-çalışmadığına, çalışan maaşı veya emekli maaşı alıp-almadığına, maddi varlığının miktarına, hasta olup-olmadığına, bakıma muhtaç olup-olmadığına ve diğer destekler göz önüne alınarak hesaplanır. Bu nedenle, ölümlü tarafik kazalarında uğranılan maddi ve manevi zararlar çok büyük olduğu için maddi ve manevi tazminat miktarları çok büyük meblağlara ulaşmaktadır.
Destekten yoksun kalma tazminatı davası açmaya hakkı olanlar, aynı dava içinde ölenin vefatı nedeniyle çektikleri acı, elem ve ızdırap nedeniyle uğradıkları manevi zararlarının tazminini de aynı dava içinde talep edebilirler.
Destek sayılabilmek için yardımın yalnızzca parasal nitelikte bulunması zorunlu değildir. Eylemli ve düzenli olarak yapılan hizmet edimleri de bir kimsenin destek sayılabilmesi için yeterlidir.
Davacıların maddi durumlarının ve gelirinin pek fazla ve yeterli derecede bulunması ve ölenin gelir ve yardımına muhtaç olmamaları davacıların destekten yoksun kalma tazminatı talep etmelerine mani değildir.
Destekten yoksun kalma tazminatı davasını trafik kazasında ölen bir kişinin yaşam sürecinde destek verdiği kişiler açabilir. Bu kişiler ölenin eşi, çocukları, anne babası, kardeşler ve ölenin akrabası olsun-olmasın ölenin sağlığında maddi ve manevi destek verdiği diğer kişiler olabilir.
KARI-KOCANIN ÖLÜMLÜ TRAFİK KAZALARINDA DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI DAVASINI AÇABİLME HAKLARI VARDIR
Evliliğin devamı sırasında karı kocanın birbirlerine bakma yükümlülükleri vardır. Özellikle koca karısının desteğidir; boşanma halinde de bu mümkündür. O halde eşlerden birinin trafik kazasında ölümleri halinde diğer eşin destekten yoksun kalma tazminatını talep etme hakları vardır. Karı da kocası için destek sayılabilir; zira o da münasip şekilde evin masraflarına katılmak zorundadır.
ÇOCUKLARIN ÖLÜMLÜ TRAFİK KAZALARINDADESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI DAVASINI AÇABİLME HAKLARI VARDIR
TMK gereğince anne ve baba çocuklarına bakmakla yükümlüdür; ayrıca anne ve baba, muhtaç olan alt soyuna karşı da nafaka verme yükümlülüğü altındadır.
O halde anne babadan birinin trafik kazasında ölümleri halinde ana ve babanın her biri desteğinden yoksun kaldıkları çocuklarının trafik kazası nedeniyle ölümlerinden dolayıdestekten yoksun kalma tazminatını talep etme hakları vardır.
ANNE VE BABANIN, ÖLÜMLÜ TRAFİK KAZALARINDA DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI DAVASINI AÇABİLME HAKLARI VARDIR
TMK gereğince Çocukların ana ve babalarına karşı bir nafaka yükümlülükleri vardır, O halde çocuklardan birinin trafik kazasında ölümleri halinde ana ve babanın destekten yoksun kalma tazminatını talep etme hakları vardır.
Anne ve babanın maddi durumlarının iyi ve gelirlerinin fazla olması ve ölenin gelir ve yardımına muhtaç olmamaları anılan davacıların destekten yoksun kalma tazminatı talep etmelerine engel değildir. SGK tarafından ölüm geliri bağlanmamış olsa bile annenin destekten yoksun kalma tazminatı hakkı vardır
KARDEŞLERİN ÖLÜMLÜ TRAFİK KAZALARINDA DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI DAVASINI AÇABİLME HAKLARI VARDIR
Kardeşler de birbirlerine karşı maddi ve manevi destek veriyorlar ise, O halde kardeşlerden birinin trafik kazasında ölümü halinde diğer kardeeşin destekten yoksun kalma tazminatını talep etme hakları vardır.
NİŞANLILARIN ÖLÜMLÜ TRAFİK KAZALARINDA DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI DAVASINI AÇABİLME HAKLARI VARDIR
TMK’daki nişanlılar ile ilgili hükümler, nişanlılar lehine de destekten yoksun kalma tazminatının kabulüne müsaittir; zira birbirleriyle evlenmeye kararlı olan kimselerden birisinin ölümü, müstakbel karı veya kocanın kaybedilmesi demektir. O halde nişanlılardan birinin trafik kazasında ölümleri halinde diğer nişanlının destekten yoksun kalma tazminatını talep etme hakları vardır.
Yukarıda arz ettiğimiz destekten yoksun kalanlar gibi trafik kazasında ölenin desteğinden mahrum kalan diğer kişilerin de destekten yoksun kalma tazminatını talep etme hakları vardır.
ÖLÜMLÜ TRAFİK KAZALARINDATEDAVİ, SAĞLIK VE HASTANE GİDERLERİ
Trafik kazası nedeniyle ölen kimse, trafik kazasından sonra tedavi görmüş ve bu tedavi sonrasında vefat etmiş ise, tedavisi için yapılan giderleri yapan kimse, bu tedavi giderlerinin tazminini talep edebilir.
ÖLÜMLÜ TRAFİK KAZALARINDACENAZE VE DEFİN GİDERLERİ
Trafik kazası nedeniyle ölümün vuku bulması halinde, vefat edenin defin, cenaze giderleri, cenazenin taşınması giderleri, yemek giderleri ve diğer giderler maddi tazminata konu olur. Bu tazminat talebi için yapılan masrafların fatura gibi belgelerle ispatlanması gerekmektedir. Aksi halde mahkemece kadri maruf olarak belirli bir masraf takdir edilerek bu takdir edilen masrafın tazminat olarak ödenmesine hükmedilecektir.
TRAFİK KAZALARINDA ARACIN UĞRADIĞI ZARARIN TAZMİNATI
Ölümlü trafik kazası sonucunda kaza esnasında ölenin kazaya karışan aracının da zarara uğraması halinde, ölenin mirasçılarının aracın uğradığı zararları talep etme hakları vardır. Bu haklarından dolayı, ölenin mirasçıları,bu tazminat haklarının zayi olmasının veya azalmasının önüne geçmek için trafik kaza tutanağını, olay yerini, Cumhuriyet Başsavcılığındaki Soruşturma dosyasını ve dosya içeriğindeki bilirkişi raporunu konusunda uzman bir avukata incelettirdikten sonra bu husustaki hukuki işlemlere başlamalıdır.
Trafik kazalarında zarar gören aracın uğradığı zararın tazminini talep etme zamanaşımı iki yıldır.Bu iki yılık zaman aşımı süresi, aynı kazada yaralanma veya ölüme duçar olunmuş ise ceza zaman aşımı sürelerine tabi olacaktır.
ÖLÜMLÜ TRAFİK KAZALARINDA MANEVİ TAZMİNAT TALEP HAKKI
Ölümlü trafik kazalarında ölen kişinin yakınları duydukları acı, elem, üzüntü ve ızdırap nedeniyle talep edebilirler. Eğer trafik neticesinde vefa eden kişi var ise, onun vefatı neticesinde maddi ve manevi zararlara uğrayan yakınları, eşi, çocukları, annesi, babası, kardeşleri, nişanlısı, bakım ve desteği altındaki diğer kişiler uğradıklar maddi ve manevi zararlarının tazminatlarını alma haklarına sahiptirler. Manevi tazminat miktarının belirlenmesi, ölen kişiye olan yakınlık derecesine, çekilen elem ve ızdıraba, üzüntüye,yaşanılan ruhsal duruma ve diğer nedenlere göre değişecektir.
Örneğin, trafik kazasında ölen eşi, oğlu veya babası nedeniyle ruh sağlığı bozulan, derin üzüntü duyan kişi manevi tazminat davası açabileceği gibi, duyduğu üzüntü nedeniyle gördüğü tedavi masraflarını da maddi tazminat olarak talep edebilir.
TRAFİK KAZALARINDATAZMİNAT MİKTARININ HESAPLAMASI NASIL YAPILIR?
Trafik kazalarında ölenin yakınlarına ve kazazedelere sigorta şirketleri tarafından ödenecek tazminatın tutarları, sigorta poliçelerinde üst sınır olarak yer almaktadır. Trafik kazalarında ölenin yakınlarına ve kazazedelere ödenecek tazminat tutarları mahkemelerce bu üst sınırdaki tutardan daha fazla olarak da tespit edilebilir. Bu durumda, üst sınırı aşan tazminat miktarı kazada kusuru olan kazaya sebebiyet verenlerden ve onlar da kazada vefat etmişler ise, onların mirasçılarından talep edilecektir. Kazazede ve yakınlarının kaza neticesinde ne kadar tazminat alabileceği yönündeki soruya başlangıçta belirleyipnet cevap vermek yanlıştır. Çünkü mağdur ve yakınlarına ödenecek maddi tazminat bu konuda uzman kişiler tarafından hesaplanmaktadır. Ki, yapılacak hesaplamalara da itiraz etme hakkı hukuki süreç sona erinceye kadar her zaman mevcuttur.
Trafik kazaları neticesinde zarar görenlerin gördükleri zararlarına ilişkin tazminat miktarlarının hesaplanmasında ölenin, yaralanın, kazaya karışanların yakınları ve diğer akrabalarının birçok durumu aynı anda değerlendirilerek ödenecek tazminat hesaplanır.
Tazminat hesaplaması, vefat eden kişinin yaşı, aile ekonomisine katkısı, geride kalan yakınlarının sayısı ve benzeri gibi hususlar göz önünde bulundurularak hesaplanmaktadır.
Trafik kazası neticesinde ölüm olması durumunda ölenin yaşı, mesleği, aylık kazancı ve bakmakla yükümlü olduğu aile eşi ve çocuklarının yaşı ve ölenle akrabalık dereceleri ve diğer unsurlar belirlendikten sonra hukuki mevzuattaki öngörülen ömürlerine göre hesap yapılır. Eğer ölen yetişkin bir kişi değil de bir çocuk ise ilerde ailesine maddi ve manevi bakımdan destek olabileceği ihtimali de dikkate alınarak, destek olabileceği aile bireylerinin yaşı da hesaba katılarak gelecekte çocuktan alabilecekleri maddi ve manevi destekten mahrum hususu tazminat hesabında dikkate alınır.
TRAFİK KAZASI METİCESİNDE MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT KİMLERDEN İSTENEBİLİR?
Trafik kazalarından kaynaklanan maddi ve manevi tazminatlar, trafik kazasına sebebiyet veren sübjektif ve objektif kusuru olan kişilerden talep edilir.
Kusurun kime veya kimlere ait olduğunun tespiti kazanın şekli, kusur durumu gibi her kazada farklı kıstaslara göre değerlendirilmektedir.
Sürücüden kaynaklanan kusur durumlarında maddi ve manevi zararlardan, sigorta şirketi, sürücü, araç sahibi ve araç işleteni, müştereken ve müteselsilen sorumludur.
Araçtaki teknik kusurlardan kaynaklanan trafik kazalarında ise maddi ve manevi zararladan araç sahibi ve işleten kusuru oranında sorumlu tutulacaktır.
Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası kapsamında, sigorta şirketi ilgili sigorta poliçesinde belirtilen miktarla sınırlı olmak kaydıyla sadece maddi tazminatlardan sorumludur.
TRAFİK KAZASI YAPAN ARACIN TRAFİK SİGORTASI BULUNMAZSA DAHİ TAZMİNAT ÖDENİR
Karayolları Trafik Kanununun 85. Maddesi gereğince motorlu araç maliklerinin her yıl, motorlu araçlarına zorunlu mali mesuliyet sigortası yaptırmaları hukuki bir zorunluluktur. Zorunlu mali mesuliyet sigortasını yaptırmayan araçların trafiğe çıkması yasaktır.
Bu yasağa rağmen trafiğe çıkan araçların verdiği maddi zararlardan dolayı üçüncü kişilerin zarar görmesi durumunda mağdur olunmasını engellemek amacıyla güvence hesabı kurulmuştur. Trafik kazalarına ilişkin kurulan Güvence Hesabı sayesinde, kazaya sebebiyet veren aracıntrafik sigortası bulunmasa dahi güvence hesabından söz konusu zararların tazmini talep edebilir.
ÖLÜMLÜ TRAFİK KAZALARINDAMADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT TALEP ETMEDE ZAMANAŞIMI KAÇ YILDIR?
Motorlu araçların sebep olduğu trafik kazaları ile ilgili oluşan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl içinde zamanaşımına uğrar.
Trafik kazası sonucu ortaya çıkan mağduriyetler ile ilgili ceza davasının açılması halinde, maddi ve manevi tazminat davası açma zamanaşımı, ceza kanunlarında öngörülen zamanaaşımı süresine göre uzar.
Yaralanmalı trafik kazalarında dava açma için öngörülen zamanaşımı süresi kaza tarihinden itibaren 8 yıldır.
Ölümlü trafik kazalarında ise dava açma için öngörülen zamanaşımı süresi kaza tarihinden itibaren 15 yıl olup, eğer aynı olayda hem ölü, hem yaralı varsa tümü için tazminat isteme için dava açma zaman aşımı süresi 15 yıldır. Ceza davası nedeniyle kanunen uzamış (ceza) zamanaşımı süreleri(şoför, işleten, girişimci, sigortacı şirket ayrımıyapılmaksızın) tüm sorumlular hakkında aynen uygulanır.
Zamanaşımı, tazminat yükümlüsüne karşı kesilirse, sigortacı şirkete karşı da kesilmiş olur. Sigortacı şirket bakımından kesilen zamanaşımı, tazminat yükümlüsü bakımından da kesilmiş sayılır.
Motorlu araç kazalarında tazminat yükümlülerinin birbirlerine karşı rücu hakları, kendi yükümlülüklerini tam olarak yerine getirdikleri ve rücu edilecek kimseyi öğrendikleri günden başlayarak iki yılda zamanaşımına uğrar.
Ölümlü trafik kazalarında maddi ve manevi tazminatların talep ve dava edilmesi sürecinde kusur oranlarının tespiti ve itirazları, trafik kaza raporlarının hatalı tutulup tutulmadığı, kanunda belirtilmiş olan sürelerin kaçırılmaması tazminat hesaplamaları açısından önem arz etmektedir. Bu nedenle hukuki süreçlerin çok ayrıntılı bir şekilde ve titizlikle takip edilmesi gerektiğinden dolayı, alanında uzman bir avukattan hukuki yardım alınması, telafisi mümkün olmayan zararlara duçar olunmasının önüne geçilmesi açısından önem arz etmektedir.
Siz de hukuki sorunlarınızla ilgili olarak Avukat Yaşar Öztürk Hukuk & Danışmanlık Bürosu’nun alanında uzman avukatlarına, Türkiye’nin her yerinden ve yurt dışından 0555 015 51 61 telefonla iletişime geçerek, [email protected] e-mail adresi üzerinden, 0555 015 51 61 numaralı telefonla WhatsApp üzerinden yazışma ile veya hukuk büromuza gelerek yüz yüze görüşme yaparak danışabilirsiniz.
Web Sitesi Hukuki Uyarı Metni
Bu sitede bulunan her türlü bilgi, yazı ve yapılan açıklamalar bilgilendirme amaçlıdır. Reklam amacı taşımaz. Bu nedenle, haksız rekabet yaratıldığı şeklinde algılanmamalı ve yorumlanmamalıdır. Ziyaretçiler ve Müvekkillerin, Sitede yayımda olan bilgiler nedeniyle zarara uğradıkları iddiası bakımından Hukuk Büromuz herhangi bir sorumluluk kabul etmemektedir.
Kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz.
