VASİYETNAME YAPILMASI VE İPTALİ

Av. Muhammet Kemal ÖZTÜRK

VASİYETNAME NEDİR

Vasiyetname, ölüme bağlı bir tasarruf olup, mirasbırakanın, mal varlığının bir kısmı veya tamamının ölümünden sonra geçerli olmak üzere mirasçısı olsun olmasın gerçek veya tüzel kişilere devri yapılması amacı ile yaptığı irade beyanıdır.

Kişiler hayatları boyunca dişinde tırnakları ile bin bir zorluklarla kazandıkları malvarlıklarının ve ya kendilerine kalan veya kalması muhtemel mirasların tamamının veya bir kısmının, hal ve tavırları ile kendilerine en fazla yakınlık gösteren, kendilerine daha fazla önem veren kişilere, ölümlerinden sonra kalmasını isteyebilirler.

Mevcut hukuki mevzuatımız yakın akrabaların miras haklarının korunması ve yasal mirasçılık hakkındaki düzenlemeleriyle, kişilerin ölümlerinden sonra geçerli olmak kaydıyla, mal varlıkları üzerinde serbestçe tasarruf etmelerini; yasal mirasçılara saklı pay vererek korumuştur. Bu korumayla birlikte,  hukuki mevzuatımız, saklı pay dışında kalan pay oranları ile sınırlı olmak üzere de, kişilerin malvarlıklarının bir kısmı veya tamamının ölümünden sonra geçerli olmak üzere mirasçısı olsun olmasın gerçek veya tüzel kişilere devri yapılmasına ilişkin irade beyanlarının hukuken geçerli olduğunu kabul ederek, bu hususta hukuki düzenlemeler yapmıştır.

KİMLER VASİYETNAME YAPABİLİR

Vasiyet yapabilmek için, ayırt etme gücüne sahip ve on beş yaşını doldurmuş olmak gerekir. Ayırt etme gücünden kasıt, aklı başında olup, yatığı iş ve işlemlerde doğruyu yanlıştan ayırt edebilmektir.      

VASİYETNAME ÇEŞİTLERİ

Vasiyet, kanunen ayrıntıları belirlenen resmî şekilde yapılabileceği gibi mirasbırakanın el yazısı ile ya da sözlü olarak yapılabilir.

RESMİ VASİYETNAME

Resmî vasiyetname, iki tanığın katılmasıyla resmî memur tarafından düzenlenir. Resmî memur, sulh hâkimi, noter veya kanunla kendisine bu yetki verilmiş diğer bir görevli olabilir. Mirasbırakan, arzularını resmî memura bildirir. Bunun üzerine memur, vasiyetnameyi yazar veya yazdırır ve okuması için mirasbırakana verir. Vasiyetname, mirasbırakan tarafından okunup imzalanır. Memur, vasiyetnameyi tarih koyarak imzalar. Vasiyetnameye tarih ve imza konulduktan hemen sonra mirasbırakan, vasiyetnameyi okuduğunu, bunun son arzularını içerdiğini memurun huzurunda iki tanığa beyan eder. Tanıklar, bu beyanın kendi önlerinde yapıldığını ve mirasbırakanı tasarrufa ehil gördüklerini vasiyetnameye yazarak veya yazdırarak altını imzalarlar.  

Resmi vasiyetnamenin geçerliliği için, kanunun içerdiği resmi şekillerin içeriklerinin ayrıntılı olarak tespit edilmesi  ve vasiyetnamenin bu resmi şekillere harfiyen uyularak düzenlenmesi gerekir. Aksi halde yapılan vasiyet ve vasiyetname geçersiz olacaktır.

EL YAZISI İLE VASİYETNAME

El yazılı vasiyetnamenin yapıldığı yıl, ay ve gün gösterilerek başından sonuna kadar mirasbırakanın el yazısıyla yazılmış ve imzalanmış olması zorunludur. El yazılı vasiyetname, saklanmak üzere açık veya kapalı olarak notere, sulh hâkimine veya yetkili memura bırakılabilir.

El yazısı vasiyetnamenin içeriğinin hukuki olarak düzenlenmesi gerekmektedir. El yazısı vasiyetname düzenlenmeden, malvarlığı üzerinde saklı payı olan mirasçıların saklı payları ve aile konutunun olup olmaması ve diğer birçok hususu ayrıntılı olarak göz önünde bulundurulmalıdır. Aksi halde vasiyetnamede düzenlenen hükümlerin bir kısmı etkisiz olacak veya etkileri fazla olmayacaktır.

SÖZLÜ VASİYET

Mirasbırakan; yakın ölüm tehlikesi, ulaşımın kesilmesi, hastalık, savaş gibi olağanüstü durumlar yüzünden resmî veya el yazılı vasiyetname yapamıyorsa, sözlü vasiyet yoluna başvurabilir. Sözlü vasiyet, sadece kanunda yazılı bu durumlar için söz konusudur. Kanunda belirtilmeyen diğer durumlarda yapılan sözlü vasiyet geçersizdir. Bunun için mirasbırakan, son arzularını iki tanığa anlatır ve onlara bu beyanına uygun bir vasiyetname yazmaları veya yazdırmaları görevini yükler.  Resmî vasiyetname düzenlenmesinde okur yazar olma koşulu dışında, tanıklara ilişkin yasaklar, sözlü vasiyetteki tanıklar için de geçerlidir.

Mirasbırakan tarafından görevlendirilen tanıklardan biri, kendilerine beyan edilen son arzuları, yer, yıl, ay ve günü de belirterek hemen yazar, bu belgeyi imzalar ve diğer tanığa imzalatır. Yazılan belgeyi ikisi birlikte vakit geçirmeksizin bir sulh veya asliye mahkemesine verirler ve mirasbırakanı vasiyetname yapmaya ehil gördüklerini, onun son arzularını olağanüstü durum içinde kendilerine anlattığını hâkime beyan ederler. 

Sözlü vasiyet yoluna başvuran kimse askerlik hizmetinde bulunuyorsa, teğmen veya daha yüksek rütbeli bir subay; Ülke sınırları dışında seyreden bir ulaşım aracında bulunuyorsa, o aracın sorumlu yöneticisi; sağlık kurumlarında tedavi edilmekteyse, sağlık kurumunun en yetkili yöneticisi hâkim yerine geçer.

Mirasbırakan için sonradan diğer şekillerde vasiyetname yapma olanağı doğarsa, bu tarihin üzerinden bir ay geçince sözlü vasiyet hükümden düşer.  Bu nedenle sözlü vasiyet yapıldıktan sonra, kanunda belirtilen şekillerde vasiyetname yapma olanağı doğduğu tarihten itibaren bir ay içinde vasiyetname düzenlenmesinde fayda vardır. Aksi halde, yapılan sözlü vasiyetin; bir aylık sürenin sona ermesi tarihinden itibaren hukuken geçerliliği olmayacaktır.

VASİYETTEN DÖNÜLEBİLİR Mİ

Kanunda, daha önce yapılan vasiyetten belirli şekillerde dönülebileceği düzenlenmiştir. Bu şekiller; yeni vasiyetname yapma, yok etme ve sonraki tasarruflar ile olmaküzere üç çeşittir.

YENİ VASİYETNAME İLE VASİYETTEN DÖNME

Mirasbırakan, kanunda öngörülen şekillerden birine uymak suretiyle yeni bir vasiyetname yaparak önceki vasiyetnamenin tamamından veya bir kısmından dönülebilir.

YOK ETME İLE VASİYETTEN DÖNME

Mirasbırakan, yok etmek suretiyle de vasiyetnameden dönebilir.

Kaza sonucunda veya üçüncü kişinin kusuruyla yok olan ve içeriğinin aynen ve tamamen belirlenmesine olanak bulunmayan vasiyetname hükümsüz kalır. Tazminat isteme hakkı saklıdır.

SONRAKİ TASARRUFLAR İLE VASİYETTEN DÖNME

Mirasbırakan, önceki vasiyetnamesini ortadan kaldırmaksızın yeni bir vasiyetname yaparsa, kuşkuya yer bırakmayacak surette önceki vasiyetnameyi tamamlamadıkça, sonraki vasiyetname onun yerini alır.  Belirli mal bırakma vasiyeti de, vasiyetnamede aksi belirtilmedikçe, mirasbırakanın sonradan o mal üzerinde bu vasiyetle bağdaşmayan başka bir tasarrufta bulunmasıyla ortadan kalkar. Dolayısıyla,  aynı malvarlığı il ilgili olarak sonraki tarihte kanunen geçerli şartlara uyularak yapılan vasiyetlerin geçerli olduğunu söyleyebiliriz.

Kişilerin sağlıklarında malik oldukları mal varlıklarının saklı pay dışındaki kısımlarının,  ölümlerinden sora diledikleri kişilere kalmasına yönelik yapılan vasiyetlerin geçerliliği yukarıda da arz ettiğimiz üzere çık sıkı ve ayrıntılı şekil şart ve koşullarına bağlanmıştır. Aksi halde vasiyet iradeleri ve nu iradelerin fiiliyatta gerçekleşmesi mümkün olmayacak ve yapılan vasiyet hüküm doğurmayacaktır.

Vasiyetnamelerin yapılması, geçerliliği ve iptalikanunda çok sıkı ve ayrıntılı şekil şartlarına uyulmasını gerektirdiğinden dolayı; mirasın tamamının veya bir kısmının hangi payının hangi oranda kimlere nasıl ve hangi şekil şartlarına uyularak nasıl vasiyet edileceği konularında, konusunda uzman ve tecrübeli bir avukat tarafından yardım alınarak vasiyetnamelerin düzenlenmesinde; vasiyetnamenin geçerliliğinin sağlanması açısından büyük faydalar vardır.

Siz de hukuki sorunlarınızla ilgili olarak AVUKAT YAŞAR ÖZTÜRK HUKUK & DANIŞMANLIK BÜROSU’nun alanında uzman avukatlarına, Türkiye’nin her yerinden ve yurt dışından 0555 015 51 61 telefonla iletişime geçerek, [email protected] e-mail adresi üzerinden, 0555 015 51 61 numaralı telefonla WhatsApp üzerinden yazışma ile veya hukuk büromuza gelerek yüz yüze görüşme yaparak danışabilirsiniz.